Αρχείο Μίκη Ματσάκη

Το 2017 (27 Μαΐου–30 Σεπτεμβρίου) το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης πραγματοποίησε έκθεση και δημοσίευσε έκδοση για το έργο του Αιγυπτιώτη ζωγράφου και αγιογράφου Μίκη Ματσάκη. Αφορμή υπήρξε η γενναιόδωρη δωρεά από τον γιο του καλλιτέχνη Γιάννη Ματσάκη και την οικογένειά του στο Ίδρυμα, η οποία περιλαμβάνει το σύνολο σχεδόν των ελαιογραφιών (124), σχεδίων και αγιογραφικών μελετών (526) του καλλιτέχνη, έργα άλλων καλλιτεχνών (45), καθώς και το σύνολο του αρχείου του καλλιτέχνη: έγγραφα (450), φωτογραφίες (1.100), δημοσιεύματα (650), βιβλία (100).

Ο Μίκης Ματσάκης γεννήθηκε το 1900 στα Μύρα της Μικράς Ασίας, από γονείς δωδεκανησιακής καταγωγής. Λίγα χρόνια αργότερα η οικογένεια, αναζητώντας μια καλύτερη τύχη εγκαταστάθηκε στην Αλεξάνδρεια. Το 1921 ο νεαρός Ματσάκης έφυγε για σπουδές ζωγραφικής στο Παρίσι, το οποίο όμως θα εγκαταλείψει τον ίδιο κιόλας χρόνο για το Μόναχο. Εκεί φοίτησε αρχικά στην ιδιωτική σχολή του Hans Hofmann και το 1922 έγινε δεκτός στη φημισμένη Ακαδημία του Μονάχου, όπου γνώρισε και τον διά βίου φίλο του Δημήτρη Δάβη. Το 1926 επιστρέφει στην Αλεξάνδρεια και πολύ σύντομα εισέρχεται στους καλλιτεχνικούς και λογοτεχνικούς κύκλους της πόλης: Γνώρισε τον Κ. Π. Καβάφη, φιλοτέχνησε προσωπογραφίες επιφανών Αιγυπτιωτών (π.χ. του γιατρού Α. Διαμαντή) και ανέπτυξε πλούσια εκθεσιακή δραστηριότητα (ατομικές και ομαδικές εκθέσεις). Το 1932 εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στην Αθήνα, στην περιοχή Κυπριάδου, και συνδέθηκε φιλικά με τους Δημήτρη Πικιώνη, Φώτη Κόντογλου και Σπύρο Παπαλουκά. Στην Αθήνα εξέθεσε για πρώτη φορά στην αίθουσα του «Παρνασσού» τον Μάιο του 1932, γνωρίζοντας μεγάλη επιτυχία. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930 ο Ματσάκης ανέπτυξε πλούσια εκθεσιακή και συνδικαλιστική δράση, κυριαρχώντας στην καλλιτεχνική ζωή της Αθήνας (διετέλεσε πρόεδρος του σωματείου «Ελεύθεροι Καλλιτέχναι» και γενικός γραμματέας της «Ενώσεως Σωματείων Εικαστικών Τεχνών»). Το 1947 ο ζωγράφος ανέλαβε να αγιογραφήσει τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, τον ορθόδοξο μητροπολιτικό ναό της Αλεξάνδρειας. Έμεινε στην Αίγυπτο έως το 1956, αναλαμβάνοντας αγιογραφικές εργασίες και για άλλες εκκλησίες της ελληνικής κοινότητας, ενώ παράλληλα συνέχιζε να παρουσιάζει τακτικά το κοσμικό έργο του σε ατομικές και ομαδικές εκθέσεις. Επιστρέφοντας στην Ελλάδα, θα συνεχίσει να εκθέτει συστηματικά (στην Αθήνα, στην επαρχία, αλλά και στο εξωτερικό) τη δουλειά του, όπου από το 1960 το τοπίο του Αιγαίου αναδεικνύεται σε κυρίαρχο θέμα. Πέθανε στην Αθήνα το 1978.

Βιβλιογραφία
Χρονολόγιο