Αρχείο Νίκου Νικολάου

Το 2017 (Αθήνα, Μέγαρο Εϋνάρδου, 29 Μαρτίου–13 Μαΐου / Θεσσαλονίκη, Bιβλιοπωλείο ΜΙΕΤ, 28 Σεπτεμβρίου–27 Οκτωβρίου) το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης παρουσίασε δύο εκθέσεις και εξέδωσε έναν τόμο αφιερωμένο στον σχεδιαστικό πλούτο του ζωγράφου Νίκου Νικολάου.

Ο Νίκος Νικολάου γεννήθηκε στην Ύδρα το 1909. Ύστερα από μια παιδική ηλικία γεμάτη στερήσεις, εγγράφεται στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, από την οποία αποφοίτησε το 1935. Το 1937 κερδίζει από κοινού με τον Γιάννη Μόραλη μια υποτροφία και οι δυο τους φεύγουν αρχικά για τη Ρώμη και κατόπιν για το Παρίσι. Ωστόσο τον επόμενο χρόνο ο Νικολάου θα επιστρέψει στην Ελλάδα. Το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου δεν θα του επιτρέψει να ξαναφύγει στο εξωτερικό. Ήδη όμως από τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια το έργο του έχει αναδειχθεί, κερδίζοντας ολοένα μεγαλύτερη αναγνώριση στο καλλιτεχνικό στερέωμα της εποχής. Μέσα στις επόμενες δεκαετίες ο Νικολάου κάνει δέκα ατομικές εκθέσεις και συμμετέχει σε δεκάδες ομαδικές. Μεταξύ άλλων φιλοτεχνεί τοιχογραφίες για την Πάντειο Σχολή, για τη «Λέσχη Δομήνικος Θεοτοκόπουλος» στο Ηράκλειο Κρήτης, για το Θέατρο Μουσούρη και για τα περίπτερα του ΕΟΤ στις Μυκήνες και τη Σπάρτη. Αναλαμβάνει επίσης την αγιογράφηση του νέου κλίτους του Ιερού Ναού Ζωοδόχου Πηγής στην οδό Ακαδημίας. Το 1958 ιδρύει τον Όμιλο Φιλοτέχνων και Καλλιτεχνών, στο πλαίσιο του οποίου λειτουργεί η αίθουσα τέχνης «Αρμός», στην οδό Ηρακλείτου 21. Πολυσχιδής είναι η δραστηριότητά του και σε άλλους τομείς: Κάνει σκηνογραφίες για το Εθνικό Θέατρο, το Θέατρο Τέχνης του Κάρολου Κουν, το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου, το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Επιμελείται επιτοίχια ημερολόγια και διαφημιστικές εκστρατείες για την Καπνοβιομηχανία Κεράνης, καταπιάνεται με τις εφαρμοσμένες τέχνες (κεραμικά, ταπισερί, εξώφυλλα δίσκων) και εικονογραφεί βιβλία. Το 1964 εκλέγεται καθηγητής στην ΑΣΚΤ, όπου διδάσκει μέχρι το 1974. Ο Νίκος Νικολάου πέθανε στην Αθήνα το 1986. Ο τάφος του βρίσκεται στην Αίγινα, όπου πέρασε μεγάλο μέρος από τις δύο τελευταίες δεκαετίες της ζωής του.

Το 2008, με φροντίδα του Ιδρύματος Νίκου και Αγγέλας Νικολάου, ξεκίνησε η καταγραφή του αρχείου σχεδίων του καλλιτέχνη, την οποία συνέχισε και ολοκλήρωσε το 2012 το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης. Στο πλαίσιο της συνεργασίας των δύο φορέων το Ίδρυμα Νικολάου δώρισε στο ΜΙΕΤ το αρχείο του ζωγράφου και παραχώρησε το δικαίωμα ψηφιακής προβολής της καταγραφής των έργων του Νίκου Νικολάου. Η καταγραφή περιλαμβάνει το σύνολο των σχεδίων (περίπου 4.700), εγγράφων (670), επιστολών (211), μπλοκ και τετραδίων (48), φωτογραφιών (1.070), δημοσιευμάτων (1.030 – συμπληρώθηκαν με την συμβολή της Βιβλιοθήκης της Εθνικής Πινακοθήκης), ημερολογίων (16) και δίσκων (6) με εικονογράφηση του καλλιτέχνη.

Βιβλιογραφία
Χρονολόγιο